නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
කිවුලදෙණියේ විජිතනන්ද හිමි,
නීග්‍රෝධාරාම සේනාසනය, පොල්පිටිය, මැටිකුඹුර, පොල්ගහවෙල
මේ ජීවිතයේදී ලබන ආස්‌වාද හතරක්‌ පිළිබඳ අංගුත්තර නිකායේ කාලාම සූත්‍රයේ මේ විදියට විස්‌තර වේ.
'සාඛෝ ඝෝ කාලාමඅරිය සාවකෝ ඒවං අවේර චිත්තෝ ඒවං අබසාපඡ්ජ චිත්තෝ, ඒවං අසංතිලිට්‌ඨ චිත්තෝ, ඒවං විසුද්ධි චිත්තෝ තස්‌ස දිට්‌ඨෙව ධම්මේ චත්තාරෝ අස්‌සාසා අධිගතා හොන්ති'
කාලාමයෙනි, ඒ අනාර්ය ශ්‍රාවකයා මෙසේ අවෛරී වූත්, අව්‍යාපාද වූත්, නොකිලිටිවුත්, පිරිසිදු වූ සිත් ඇතියේ මේ ජීවිතය තුළම ආස්‌වාස හතරක්‌ ලබයි. ඒ හතර නම්,
1. පරලොවක්‌ වේ නම්, හොඳ නරක කර්මයන්ගේ විපාක තිබේ නම් මට ඒකාන්තයෙන් සෝභණ ගති ඇති ස්‌වර්ගයෙහි පෙළඹෙයි යන මේ පළමුවැනි ආස්‌වාසය ලබයි. (අයමස්‌ස පඨමෝ අස්‌සාසෝ අධිගතෝ හෝති)
2. පරලොවක්‌ නොවේ නම් මේ පිං පව්වල විපාක නොවේ නම් මම මොලොවදී අවෛරී වූ අව්‍යාපාද වූ සැප ඇති අත්බැවක්‌ පරිහරණය කරමි යන දෙවැනි ආස්‌වාය ලබයි. (අයමස්‌ස දුතියෝ අස්‌සාසෝ අධිගතෝ හෝති)
3. කරන්නාට පව් සිදුවේද මම කිසිවකුට පවක්‌ නොකරමි. පව්කම් නොකරන මම කුමන දුකක්‌ විඳින්නේදැයි තුන්වන ආස්‌වාදය ලබයි. (අයමස්‌ස තතියෝ අස්‌සාසෝ අධිගතෝ හෝති)
4. කරන්නාට පව් සිදු නොවේද,මම දෙපසින්ම පිරිසිදු අත්බැවක්‌ දකිමියි කියා ඔහු සිව්වන ආස්‌වාසය ලබයි. (අයමස්‌ස චතුත්ථෝ අස්‌සාසෝ අධිගතෝ හෝති).
මේ කාලාම සූත්‍රයේ විග්‍රහයට අනුවත් 'අස්‌සාස්‌ කියන වචනය විවරණය කර තියෙන්නේ ධර්ම මාර්ගයෙන් තමන් විසින් ලබන සැනසිලිදායක ප්‍රතිපල ගැන.
අංගුත්තර නිකායේ ඡත්ත නිපාතයේ නාග සූත්‍රය තුළ ඵල සමාපත්ති සුවය 'අස්‌සාස්‌ විදියට දක්‌වා තියෙනවා.
- යෝ ජධායී අස්‌සාස රතෝ - අඡ්ජධත්තං සුසමාහිතෝ ගච්ඡං සමාහිතෝ නාගෝ - ඨිතෝ නාතෝ සමාහිතෝ ධ්‍යාන කරණ ඒ බුද්ධ නාගයන් (තථාගතයන් වහන්සේ) ඵල සමාපත්තියෙන් යුක්‌ත ආස්‌වාසයෙහි යෙදුනේ ආධ්‍යාත්මයෙහි මනාකොට සිත සමාහිතය. බුද්ධ නාගයන් වහන්සේ වඩින්නේද සිටියේද සමාහිතය.
මේ 'නාග' කියන වචනය යොදා තියෙන්නේ බුදුන් වහන්සේට. නායකත්වයට අග්‍රම උතුමා නාග (නා+අග්ගුනාග) කියනවා. 'අහං නා ගෝව සංගමේ...' මම යුද බිමට එළඹි හස්‌ති රාජයෙක්‌ වගේ කියල ධම්ම පද ගාථාවක තියෙනවා. එතන නාග කියන්නේ ඇතාට. නයාටත් නාග කියල හඳුන්වනවා.
ආස්‌වාස නැති බ්‍රහ්මචරිය වාස හතරක්‌ පිළිබඳ සන්දක පරිබ්‍රාජකයාට වදාළ දේශනාවක්‌ මඡ්Cධිම නිකායේ සන්දක සූත්‍රයේ සඳහන් වෙනවා.
'චත්තාරෝ මේ සන්දක තේන භගවතා ජානතා පස්‌සතා, අරහතා, සම්මා සම්බුද්ධෙන අබ්‍රහ්මචරියවාසා අක්‌ඛාතා, චත්තාරිච අනස්‌සාසිකානි (න+අස්‌සාසිකානි) බ්‍රහ්මචරියානි අක්‌ඛාතානි.
සන්දකයෙනි නුවණින් දන්නා වූද, දක්‌නා වූද, තථාගතයන් වහන්සේ අබ්‍රහ්මචරියා වාස හතරක්‌ද, ආස්‌වාස රහිත බ්‍රහ්මචරියා වාස හතරක්‌ද වදාළ සේක. මේ පිළිබඳ වැඩි විස්‌තර සූත්‍රයෙන් බලාගත හැකි. මෙතනදී අවශ්‍ය වන්නේ 'අස්‌සාය' කියන වචනය. පෙළ දහමේ තෝරා තියෙන ආකාරය මතුකර ගැනීම.
බුදුරජාණන් වහන්සේ අඩමසක්‌, මසක්‌, තෙමසක්‌ ආදී වශයෙන් විවේකී සුවයෙන් හිටපු අවස්‌ථාවල තථාගතයන් වහන්සේ මේ කාලය තුළ කුමන විහරණයකින් යුතුව වාසය කළේද කියල යමෙක් ඇහුවොත් ආනාපානසති විහරණයෙන් සිටි බවත්, එම ආනාපානයට 'අරිය විහාර, බ්‍රහ්ම විහාර, තථාගත විහාර කියල හඳුන්වන බවත්, බුදුහිමියන් භික්‌ෂුන්ට පැහැදිලි කළා. (සංයුත්ත නිකාය ආනාපානසති සංයුත්තය)
මේ අනුව බුදුරජාණන් වහන්සේත් ආනාපානසති විහරණයෙන් වාසය කර තියෙන බව පැහැදිලි වෙනවා. ආනාපාන කියන්නෙ හුස්‌ම රැල්ලට සිහිය පිහිටුවා කරන භාවනාවක්‌ නම් කළයුතු සියල්ල නිමා කළ තථාගතයන් වහන්සේ කළ ආනාපානය කුමක්‌ද? සර්වඥයන් වහන්සේට හුස්‌මවලට සිහිය පිහිටුවාගෙන කළ භාවනාව කුමක්‌ද?
තථාගතයන් වහන්සේ වාසය කළ ආනාපානයට අරිය විහාරය, බ්‍රහ්ම විහාරය, තථාගත විහාරය කියා හඳුන්වා තියෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ සමාපත්ති සුවයෙන් වාසය කරන අර්ථයෙනුයි මෙහි ආනාපානය කියල හඳුන්වා තියෙන්නෙ. මෙතනදී මතුවන වැදගත් කාරණය තමයි එම ආනාපානයට කියල ඉහතින් සඳහන් කාරණය. ලෝකයේ තවත් ආනාපාන භාවනාවක්‌ තිබිච්ච හින්දයි 'එම ආනාපානය' කියල ලෝකයේ තිබිච්ච ආනාපානයෙන් වෙනස්‌ කරල පෙන්වන්න තථාගතයන් වහන්සේ මේ විදිහට වදාරලා තියෙන්නේ. අස්‌සාය තෝරලා තියෙන ආකාරය ඒ පරිවර්තකයන් දැකල නැහැ. එහෙම දැක්‌ක නම් මේ වැරැදි අර්ථකථන මේ විදිහට යොදා පරිවර්තනය කරන්නෙ නැහැ. මේ සිදුවී ඇති වැරැදි අර්ථකථන නිසා මුළු මහත් බෞද්ධ සමාජයක්‌ම ධර්මය කියල එසේ නොවන දේවල් බුද්ධ දේශනා හැටියට පිළිඅරගෙන මංමුළාවක වැටිල ඉන්නවා.
අද මේ බුද්ධ ශාසනය මගඵලලාභීන්ගෙන් මහ රහතුන් වහන්සේලාගෙන් හිස්‌වෙලා තියෙන්නෙ මොකද කියල හිතන්නවත් පැවිදි පිරිසවවත් උනන්දුවන්නේ නැහැ. මොකද ඒ අයත් සබ්බ දුක්‌ඛ නිස්‌සරණ කියල පැවිදිවෙලා ලාභ කීර්ති ප්‍රසංසාවලට ගිජුවෙලා අනාර්ය මාර්ගය වඩන පැත්ත ගිහි පිංවතුන්ටත් නොදෙවැනිව අත්හැරල මහණකම කියල අමුතුම ගමනක යන පිරිසක්‌ බවට පත්වෙලා. ඉතින් කෙසේ නම් ලොව මගඵලලාභීන් බිහිවෙන්නද?
සංසාරය කියන්නෙ පටිච්ච සමුප්පාද ක්‍රියාවලිය. 'අනමතග්ගෝ (න අමත අග්ගෝ) අග අමත හෙවත් නිවන නෑ. මෙයින් කියන්නෙ අවිද්‍යාවෙන් පටන්ගන්න පටිච්ච සමුප්පාද ක්‍රියාවලියේ අග තියෙන්නේ සෝක, පරිදේව, දුක්‌ඛ, දොaමනස්‌ස, උපායාසයන් බව අග 'න-අමත' නින නෑ කියල කිව්වෙ මේකට. ඒකට හේතුව තමයි පුබ්බා කෝටි න පඤ්ඤායති. පූර්වය හෙවත් පටිච්ච සමුප්පාදයේ ආරම්භය ප්‍රඥවෙන් ආරම්භ නොවන නිසා. මේක තවත් පැහැදිලි කරනවා නම් පටිච්ච සමුප්පාදය අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් පටන්ගන්න නිසා අවසානයේ දුක්‌ඛස්‌ඛන්ධය පහළ වෙනවා. අග නිනව නැත්තෙ ආරම්භය තුළ ප්‍රඥව නැති නිසා (න පච්චායති) සංසාරය අනවරාග්‍රයි. එහි මුලක්‌ නෑ කියල අනමතග්ග දේශනයට දැන් අර්ථ දක්‌වා තියෙනවා. මුලක්‌ නැති දෙයකට අගක්‌ ද තියෙන්න විදිහක්‌ නෑ. ආරම්භයක්‌ අවසානයක්‌ නැත්තේ අසංකත ධර්මවල. සංසාර ගමනේ මුලත් නැතිනම් නිවන් දැක කිසි කෙනකුට සසර ගමන කෙළවර කරන්න ලැබෙන්නෙ නෑ. මොකද අසංඛතයක්‌ නැති කළ නොහැකි නිසා. වැරැදි අර්ථකථන නිසා ධර්මයේ පරස්‌පර මතුවන හැටි මෙයින්ද හොඳ හැටි පැහැදිළි වෙනවා.
සංසාර ගමනේ මුලක්‌ 'බුදුවරු න පඤ්ඤායති' නොපනවයි. එයට හේතුව තමා එය සසර දුක් නිමාකරන්න උපකාරයක්‌ නොවන නිසා. අනික නම් එවැනි අති සූක්‍ෂම දෙයක්‌ වටහාගන්න සත්වයාට දත්තයක්‌ නොමැතිවීම.
සත්පුරිස සේවනයෙන් සද්ධර්ම ශ්‍රවණය කරල අවිද්‍යා, තෘෂ්ණාවෙන් සිත මුදා ගැනීම සඳහා කුසලය අස්‌සාස කරමින් අකුසලය පස්‌සාස කරන්න ඕනෑ.තථාගත ධර්මය තුළ ආනාපානසතිය කියන්නෙ මේ වැඩපිළිවෙළට මිස හුස්‌ම නහය අග හෝ තොලේ ස්‌පර්ශ වෙන එකට සිහිය පිහිටුවීම නොවේ. හුස්‌ම අරමුණු කළාට ලෝකෝත්තර කුසලය වැඩීමක්‌ හෝ ප්‍රඥවේ දියුණුවක්‌ ලැබෙන්නේ නෑ.
ආස්‌වාස ප්‍රශ්වාස කියන වායුව අයිතිවන්නේ සතර මහා ධාතුවල රූප කොටසට. කුසලය අයිතිවන්නෙ සංඛාර කියන නාම ධර්මවලට. රූප ධර්ම ඇසුරු කරමින් එයට සිත පිහිටුවාගන්නට ලෝකෝත්තර කුසලයක්‌ වැඩෙන්නේ නෑ. කුසලසංඛාර කියන නාම ධර්මයන් වැඩීමෙන් තමයි අනාර්ය මාර්ගය දියුණුවෙන්නෙ. ඒ නිසා වායුම නමැති රූප ධර්¨මයකට සිත පිහිටුවීම නිවන්මඟ නොවන බව වටහාගන්න ඕන.
ආනාපානසතිය විස්‌තර කරන දේශනාවල 'නාසිකග්ගේ වා මුඛ නිමිත්තේවා' කියල විග්‍රහයක්‌ තියෙනවා. මෙතනදී පිටින් පෙනෙන ලෞකික අදහසින් අර්ථ දක්‌වා තියෙන්නෙ නාසය අග හෝ මුඛයේ තොල අග ආස්‌වාස ප්‍රශ්වාස ස්‌පර්ශ වන ආකාරය බලන්න කියල. මේ වැරැදි අර්ථකථනය නිසා තමයි බුද්ධ දේශිත ආනාපානසතිය කියල නාසයේ අග, තොල අග හුස්‌ම ස්‌පර්ශ වන ආකාරය බලමින් භාවනා කරන්න පෙළඹී තියෙන්නෙ.
මේ වචන නිරුත්ති අනුව විග්‍රහ කරද්දි මේ විදිහට වටහාගන්න ඕන. 'නාසිකග්ගේ' කියන වචනය 'න+ආසිතූඅග්ග කියල පද බෙදෙනවා. ලෝකය ප්‍රිය මධුර ස්‌වභාවයෙන් ඇසුරු කිරීම අග්‍රකර නොගෙන 'මුඛ නිමිත්තේවා' මුඛ්‍ය හෙවත් ප්‍රධාන නිමිත්ත විදිහට නිවන අග්‍ර කරගෙන කුසලල මාර්ගය වැඩීම තමයි මෙයින් කියවෙන්නෙ.
බෞද්ධයාට නිවන හැර වෙනත් අග්‍ර කළ යුතු කිසිවක්‌ නෑ. ලෝකයේ නිසරු බව දකිමින් පස්‌කම් සැප අලුයම හෙලූ කෙළ පිඩක්‌ ලෙස සලකා අප්‍රමාදීව මේ ඝෝර භයංකර අප්‍රමාණ දුක්‌වලින් පෙළෙන සසර ගමන නිමා කරගන්න කුසලය ආස්‌සාස කරමින්, අකුසලය පස්‌සාස කරමින් අරි අටඟි මඟ වැඩිය යුතුයි. ආනාපානසතිය යනු එයයි. සියලු මහ බෝසත්වරු සම්බුද්ධත්වයට පත්වෙන්නේ ආනාපානසති වැඩීමෙන් බව ධර්මයේ සඳහන් වේ. මෙයින් කියන්නේ හුස්‌ම රැල්ලට සිහිය පිහිටුවා බුදුබව ලබාගන්නා කියන කරුණ නොව, මීට පෙරද සඳහන් කළ ස්‌පර්ශ ආයතන හයේ ආස්‌වාද ආදීනව නිස්‌සරණ තතු සේ දැක ලෝකෝත්තර කුසලය වඩා සත්‍යය අවබෝධ කළා කියන එක.
ආනාපානසති නම් වූ මේ එකම ධර්මය බහුල වශයෙන් වැඩීමෙන් සතර සතිපට්‌ඨානය, සත්ත බෝජCධංග වැඩී විද්‍යා විමුක්‌තිය පූර්ණ වන බව සංයුත්ත නිකායේ ආනන්ද සූත්‍රයේ විස්‌තර වේ. ඒ වගේම ආනාපානසතිය නැවත නැවත බහුල වශයෙන් වැඩීමෙන් සංයෝජන ප්‍රහීනවීම, අනුශය කෙළෙස්‌ නැසීම, සියලු ආශ්‍රවයන්ගෙන් මිදීම පිණිස පවතින බව සංයුත්ත නිකායේ ආනාපානසති සංයුත්තයේ සූත්‍ර දේශනාවල සඳහන් වේ. ඒ නිසා බුද්ධ දේශිත ආනාපානසතිය මොකක්‌ද කියල වටහාගෙන විමුක්‌තිය සාක්‌ෂාත් කරගන්න උත්සාහ විය යුතුයි.
ආනාපානසතී යස්‌ස - පරිපුණ්‌ණා සුභාවිතා
අනුපුබ්බා පරිචිතා - යථා බුද්ෙන දේශිතා
යෝ ඉමං ලෝකං පභාසේති - අබ්භා මුත්තෝව චන්දිමා
යමෙක් තථාගතයන් වහන්සේ දේශනා කළ පරිදි මේ ආනාපානසතිය පුරුදු කරන ලද්දේද ඔහු වළා ගැබෙන් වෙන්වූ පූර්ණ චන්ද්‍රයා මෙන් බබලන්නේය. එනම් කෙලෙස්‌ වලාවෙන් කෙළෙස්‌ ඇඳුරෙන් මිදී ප්‍රඥාලෝකය ඇති කරගන්නේය.
මේ දේශනාව අනුව බුදුන් දේශනා කර තියෙන විදියටම (යථා බුද්ධෙන දේශිතා) වැඩුවොත් මෙසේ විමුක්‌තිය ලැබෙනා හැර හුස්‌ම ඇදීමෙන් නිවීම කිසිදා සිදු නොවන බව ස්‌ථිරය.
මෙම ලිපිය ගිහි පැවිදි බොහෝ දෙනකුට වැරැදි යෑයි හැඟේ නම් පෙළ දහමෙන් කරුණු පෙන්වා මෙම අදහස අනාථ කරන ලෙස අභියෝගයක්‌ද කරමි.
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤
